MUHASEBECİLERE MALİ
TATİL 1 TEMMUZDA BAŞLIYOR
Sabri Arpaç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler
ile 2007 yılından beri mali tatil
yapıyor.
Tatil her yurttaşın en doğal hakkıdır. Bu hak Anayasal
bir haktır.Nitekim, Anayasamızın 49 ncu maddesinde; ‘’Devlet çalışanların hayat seviyesini
yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak,
çalışmayı desteklemek, işsizliği önelmeye elverişli bir ortam yaratmak ve
çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.’’ Yine 50 nci
maddesinin 3 ncü fıkrasında; “Dinlenmek,
çalışanların hakkıdır.’’ Şeklindedir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali
Müşavirler 1 Temmuz’dan başlayarak 20 Temmuz’a kadar tatil yapacaklar.
Mali tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki 5604 sayılı
Kanununda, 27 Ocak 2016 tarih ve 29606
sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6661 sayılı Kanununun 18 maddesi ile bazı
değişiklikler yapılmıştır.
10 yıldır uygulanan ve değişen bazı hükümleri ilk kez uygulanacak olan Kanunun
2016 yılı uygulaması ile ilgili açıklamalarımız aşağıdadır:
3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve
Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki almış meslek mensupları mükelleflerin,
tutulması gereken defter, belge ve verilmesi gereken beyan ve bildirimleri
düzenlemektedirler.
Mükelleflerin elde ettikleri gelirlerinin beyanı, vergilerinin ödenmesi,
çeşitli yasal yükümlülüklerinin tam ve zamanında yerine getirilmesi ve ortaya
çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümü gibi önemli hususları izleyip
sonuçlandırmaktadırlar.
Yeminli Mali Müşavirler ise, Devletin vergi denetim elemanlarının yaptıkları
işlemlerin aynısını kamunun teftiş işlemleri hariç olmak üzere her türlü denetim
işlemlerini kamu adına almış oldukları sorumluluk gereği olarak yürütmektedirler.
Bu ve benzeri görevleri yerine getiren meslek mensupları ve personeli,
güncel mali ve ekonomik işler nedeniyle yoğun ve yorucu iş temposu mali tatili
zorunlu hale getirmiştir.
Mali tatilin amacı meslek mensuplarının, meslek mensubu yanında
çalışanların, bu işlerle ilgili kamu görevlileri ile mükelleflerin dinlenme ve
tatil yapmalarını sağlamaktır.
Türkiye’de TÜRMOB kayıtlarına göre
toplam SMMM ve YMM sayısı 103.011 dir. Büro ve bağlı işyerlerinde çalışanların
sayısı da eklendiğinde milyona yaklaşmaktadır.
Türkiye’nin en büyük meslek örgütlerinden olan TÜRMOB meslek mensupları sadece
mükelleflerin Maliye Bakanlığı ile ilgili işlemlerini yapmamaktadırlar. Sanayi
ve Ticaret Bakanlığının, SGK, BAĞ-KUR, Gümrük Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı,
Vergi, İdare ve bölge idare mahkemeleri, Danıştay ile Teşvik ve Uygulama
işlemleri, Belediyelere verilecek beyan ve bildirimler gibi kuruluşun görev
alanına giren konularla ilgili işlemleri yürütmektedirler.
Bu kadar geniş bir kitleyi ilgilendiren Kanun uygulaması ve süreler ile
ilgili Kanunda ayrıntılı hükümler bulunmaktadır.
Mali tatil ile ilgili olarak yayınlanan 1 ve 2 seri numaralı genel
tebliğler yayınlanmıştır. Aşağıda 1 Temmuzda başlayıp 20 Temmuza kadar
uygulanacak olan 2016 yılı Mali Tatili ile ilgili ayrıntılı uygulama ve açıklamalar
yapılmıştır.
Mali
tatil 1 Temmuz 20 Temmuz arasında uygulanacak
Mali tatil, her yıl Temmuz ayının 1 nci gününden başlayıp 20’sine kadar devam eder. (20 Temmuz dahil).
Haziran ayının son gününün resmi tatil olması halinde ise Temmuz ayının ilk iş
gününü takip eden günden başlar. Bu yıl 30 Haziran günü resmi tatil olmadığından,
mali tatil 1 Temmuz’da başlayıp 20 Temmuz’da sona erecektir.
Mali tatil kapsamında olmayan süreler
Mali tatil kapsamında olmayan süreleri bazı vergi türleri
ile kamu alacağı niteliği taşıyan alacaklar açısından açıklayabiliriz. Bu vergi
ve kamu alacakları; özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi,
özel iletişim vergisi, şans oyunları vergisi, ithalde alınan katma değer vergisi,
emlak vergisi, çevre temizlik vergisi ve benzeri ile gümrük idareleri, il özel
idareleri ve belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil edilen vergi, resim ve
harçların süreleri konusunda mali tatil hükümleri uygulanmamaktadır.
Kaynak kullanımını destekleme fonu kesintilerine ilişkin
olarak verilmesi gereken bildirim ve ödemeler ile özel kanunlarla ödeme
süreleri tespit edilmemiş amme alacaklarının 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tayin edilmesi ve tayin edilen
sürelerin de mali tatile rastlaması halinde bu alacaklar için belirlenen ödeme
sürelerinin, mali tatil nedeniyle uzaması da söz konusu olmayacaktır.
1 Temmuz 20 Temmuz tarihleri arasında
verilmesi gerekirken mali tatil nedeniyle verilmeyen beyannameler 27 Temmuz’a kadar
verilebilir.
Beyanname verme süreleri Kanunla belirlenen tarh ve
tahakkuku beyana dayanan ve beyanname verme süresinin son günü mali tatil
süresi içerisinde kalan vergi, resim ve harçlara ilişkin beyannamelerin verilme
süreleri, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün
uzayacaktır.
Doğal olarak, mükelleflerin mali tatil süresinin sonunu
beklemeden beyannamelerini vermeleri de mümkündür.
Vergi Usul Kanununun 112 nci maddesine göre ikmalen,
re'sen veya idarece tarh olunan vergiler taksit zamanlarından evvel tahakkuk
etmiş ise, taksit süreleri içinde; taksit süreleri kısmen veya tamamen
geçtikten sonra tahakkuk etmiş ise; geçmiş taksitler, tahakkuk tarihinden
itibaren bir ay içinde ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Tarh edilen vergilerin dava açma süresinin mali tatil
süresine denk gelmesi halinde dava açma süresi de 27 Temmuza kadar
uzayabilecektir. Ayrıca vergi, bölge idare veya Danıştay kararlarlarının mali
tatil süresi içinde tebliğ edilirse bunlara itiraz ve ve temyiz süreleri de
doğal olarak 27 Temmuz’a kadar uzamış olacak.
Nitekim, Mali tatil ile ilgili kanuni düzenlemede de; ikmalen,
re'sen veya idarece yapılan tarhiyata ilişkin olup vadesi mali
tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi cezaları ve
gecikme faizlerinin ödeme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten
itibaren yedi gün uzamış sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Uzlaşma veya cezada indirim
hükümlerinden yararlanmak amacıyla yapılacak başvurulara ilişkin süreler
İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara
karşı mükelleflerin uzlaşma talep etme veya cezada indirim talebinde bulunma
süresi, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Başvuru
süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde söz konusu süre, mali
tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün yani 27 Temmuz’a kadar
uzamış olacak.
Dileyen
mükelleflerin, adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalara karşı mali tatil
süresi içinde de uzlaşma veya cezada indirim talebinde bulunabilmesinin önünde
yasal bir engel yoktur.
Öte yandan, gerek tarhiyat öncesi gerekse de tarhiyat
sonrası uzlaşmayla ilgili olarak, mükelleflerin bu yönde bir talebi olmadığı
müddetçe, mali tatil süresi içinde uzlaşma günü verilemeyecektir.
Devamlı bilgi verme hükümleri ile ilgili
süreler
Kamu idare ve müesseseleri (Kamu hizmeti ifa eden kurum ve
kuruluşlar dahil) ile gerçek ve tüzel kişilerden Maliye Bakanlığı’nca yapılan
düzenlemeler çerçevesinde veya re'sen, vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili
olarak Maliye Bakanlığı’na verilecek bilgi ve bildirimler de mali tatil
hükümlerinden yararlanacaktır.
Süresinde beyan edilemeyen eksik beyan
ettikleri inceleme veya takdir komisyonlarınctespit edilen vadesi veya dava
açma süresi mali tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi
cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süreleri hakkında mali tatil hükümleri uygulanır
İkmalen, re'sen veya idarece tarh olunan vergiler taksit
zamanlarından evvel tahakkuk etmişse taksit süreleri içinde; taksit süreleri
kısmen veya tamamen geçtikten sonra tahakkuk etmişse; geçmiş taksitler,
tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.
Dava sonucu kesinleşen vergi, ceza ve gecikme faizlerinin
ödeme süresi bir aydır. Vadesi mali tatile rastlayan vergi,
resim ve harçlar ile vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi, mali
tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.
Süresinde beyan edilemeyen eksik beyan edildiği inceleme veya
takdir komisyonlarınca tespit edilen vergi ve cezaların dava açma, uzlaşma ve
cezada indirim süreleri hakkında da mali tatil hükümleri uygulanır
Mükelleflerin hiç beyan etmediği ya da eksik beyan ettiği
vergi ve cezaların inceleme elemanlarınca inceleme sonucu veya takdir
komisyonlarınca İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı
mükelleflerin uzlaşma talep etme veya cezada indirim veya dava talebinde
bulunma süresi, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür.
Başvuru süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde söz konusu süre,
mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış
sayılacaktır.
Dileyen mükelleflerin, adlarına tarh edilen vergi ve
kesilen cezalara karşı mali tatil süresi içinde de uzlaşma veya cezada indirim
talebinde bulunabilmesi mümkündür.
Öte yandan, gerek tarhiyat öncesi gerekse de tarhiyat
sonrası uzlaşmayla ilgili olarak, mükelleflerin bu yönde bir talebi olmadığı
müddetçe, mali tatil süresi içinde uzlaşma günü verilemeyecektir.
Mali tatil nedeniyle işlemeyen süreler
Şimdiye kadar yapmış olduğumuz süreler 20 Temmuza 7 gün
ekleme ile ilgiliydi. 5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (3) numaralı
fıkrasındaki hüküm ise daha işlemeyen sürenin ilavesi şeklindedir.
Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belirli sürelerde yapılması gereken muhasebe kayıt süreleri,
bildirim süreleri ve vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma süreleri malî
tatil süresince işlemez. Belirtilen süreler malî tatilin bitiminden itibaren
tekrar işlemeye başlar." hükmüne yer verilmiş olup, bu hükmün uygulanmasına
ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
Muhasebe kayıt süreleri
Ticari işlemlerin muhasebe fişlerine kaydedilmesi ve
defterlere kayıtların bu fişler üzerinden yapılması ile ilgili Vergi Usul
kanunundaki süre üzere 45 gündür.
Söz konusu kayıt sürelerinin mali tatile rastlaması
halinde ise süre, mali tatil süresince işlemeyecektir.
Örneğin, mükellef (A) işlemlerini muhasebe fişi kullanarak
defterlerine kaydetmektedir. 6 Temmuz 2016 tarihinde satın aldığı ürünlere
ilişkin aynı tarihli alış faturasını muhasebe fişine kaydetme süresi, söz
konusu faturanın düzenlenme tarihinden itibaren 10 gün olup, bu süre 16 Temmuz
2016 tarihinde sona erecektir.
Ancak, söz konusu süre mali tatile rastladığından, anılan
işlemin muhasebe fişine kaydedilme süresinin son günü 30 Temmuz 2016 tarihidir
(bu tarih dahil). Ancak, 30 Temmuz resmi tatil olan Cumartesine geldiğinden
süre 1 Ağustos’a 2016 uzayacaktır. Esas defterlere kaydetmeye ilişkin süre ise
3 Eylül 2016 tarihinde (bu tarih dahil) sona erecektir.
Bildirme süreleri
Bildirmeler, Vergi Usul Kanununun 153 ila 170 inci
maddeleri arasında düzenlenmiş ve Kanunun 168 inci maddesinde de bildirmelerin
hangi süreler içinde yapılacağı belirlenmiştir.
Bildirim
sürelerinin mali tatile rastlaması halinde ise süre, mali tatil süresince
işlemeyecektir.
Örneğin bir
mükellefin işini 23 Haziran 2016 tarihinde bıraktığını düşünelim. Vergi Usul
kanununa göre işi terk bildirimini bir ay içinde bildirmesi gerekir. Mali tatil
1 Temmuz 2016 tarihinde başlayıp 20.Temmuz 2016 tarihinde biteceği için
mükellefin bildirimini yapacağı en son tarih
30 Temmuz tarihidir. Ancak, 30 Temmuz resmi tatil olan Cumartesine
geldiğinden süre 1 Ağustos’a 2016 uzayacaktır.
Dava açma süreleri
Vergi matrahının hiç bilidirilmemesi ya da eksik
bildirilmesi nedeniyle inceleme veya takdir komisyonu marifetiyle vergilern İkmalen,
re'sen veya idarece yapılan ihbarnemelerin mükellefe veya ceza sorumlusuna
tebliğ edildiğinde dava açma süresi 30 gündür.
Dava açma süresinin mali tatile rastlaması halinde süre,
mali tatil süresince işlemeyecektir. Mali tatil nedeniyle uzayan dava açma
süresinin son gününün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca
çalışmaya ara verme (Adli tatil) süresine rastlaması durumunda ise dava açma
süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü izleyen günden itibaren yedi
gün uzayacaktır.
Örneğin, vergi inceleme elemanı tarafından ikmalen tarh
edilen vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe 20 Haziran 2016 tarihinde tebliğ
edilmiştir.Tarhiyata karşı dava açma süresi 30 gün olup bu süre 20 Temmuz 2016 tarihinde sona erecektir.
Ancak, 2016 yılı için mali tatil 1 Temmuz 2016 tarihinde başladığından dolayı,
söz konusu sürenin mali tatile rastlayan 14 günlük kısmı işlemeyecek ve dava
açma süresi mali tatilin sona erdiği tarihten itibaren 14 gün uzamak suretiyle
7 Ağustos 2016 tarihi mesai saati bitiminde sona erecektir. Ancak, 7
Ağustos’un resmi tatil Pazar olması
nedeniyle bu süre 8 Ağustos’a sarkacaktır. Bu kez de adli tatil 5 Ağustos 2016
tarihinde başladığından dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği
günü (5 Eylül 2007) izleyen günden itibaren yedi gün uzayacak ve söz konusu
sürenin son günü 12 Eylül 2016 tarihi olacaktır.
Mali tatil süresince defter ve belgelerin
ibrazı, vergi incelemesi mali tatil kapsamındadır.
Malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve
belgelerin ibrazı talep edilemez, mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmaz.
Mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmayacak ve inceleme amacıyla defter ve
belgeleri bu süre içinde ibrazı istenilmeyecektir.
Mali tatil süresinden önce başlanılmış olan bir incelemeye
bu süreden önce ibraz edilen defter ve belgeler üzerinde devam edilebilecek;
ancak, bu süre zarfında mükelleften ilave defter, belge ve bilgi talep
edilemeyecek, mükellef veya vergi sorumlusu, inceleme sonucunda yapılacak
tespitlerin yer aldığı tutanağı imzalamaya davet edilemeyecektir.
Öte yandan, vergi inceleme elemanları tarafından mali
tatil süresinden önce yapılan tebligat ile mükelleften defter ve belgelerinin
ibrazının talep edilmesi ve söz konusu talebe ilişkin olarak da mükellefe
tanınan sürenin son gününün mali tatile rastlamış olması halinde, bu sürenin
mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış olacaktır.
Ancak, Mali tatil ile ilgili Kanunun 1
inci maddesinin (4) numaralı fıkrasında, "Mahkeme kararı veya Cumhuriyet
Savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan
aramalı incelemeler yapılabilir.
Mali tatil süresince bilgi isteme ve
tebligat işlemleri
Mali tatil süresince, vergi ve ceza ihbarnameleri ile
mahsup taleplerine yönelik olanlar hariç, bilgi isteme talepleri mükelleflere,
vergi ve ceza sorumlularına bildirilmez. Ancak tatil süresi içinde gerçekleşen
tebligat işlemlerinde süre, malî tatilin son gününden itibaren işlemeye başlar.
Yani,
vergi/ceza ihbarnameleri mali tatil süresi içinde mükellefler ile vergi ve ceza
sorumlularına bildirilmeyecek; tatil süresi içinde gerçekleşen tebligat
işlemlerinde ise süre mali tatil süresince işlemeyecektir.
İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara
karşı mükelleflerin dava açma, cezada indirim ve uzlaşma talep etme haklarından
herhangi birini kullanma süresi bu tarhiyatlara ilişkin vergi/ceza
ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30’dür. Tebligatın mali tatil süresi
içinde yapılması halinde süre, mali tatilin son gününden itibaren işlemeye
başlayacaktır.
Öte yandan, mahsup taleplerine yönelik olanlar hariç,
bilgi isteme talepleri ile ilgili olarak da yukarıda yer alan açıklamalara göre
işlem yapılacaktır.
Mahsup taleplerine yönelik bilgi isteme talepleri ise mali
tatil süresi içerisinde de muhataplarına bildirilebilecek olup, gerek mali
tatil süresinden önce gerekse de mali tatil süresi içerisinde gerçekleşen söz
konusu bilgi isteme taleplerine ilişkin tebligat işlemlerinde sürenin, mali
tatil nedeniyle uzaması söz konusu olmayacaktır.
Mali tatilin sona erdiği günü izleyen beş
gün içinde biten kanuni ve idari süreler.
27 ocak 2015 tarih ve 29606 sayılı Resmi gazete’de
yayınlanan 6661 sayılı Kanun ile 5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin altıncı
fıkrasında yer alan hüküm, "Malî tatilin sona erdiği günü izleyen beş gün
içinde biten bu madde kapsamındaki kanuni ve idari süreler, malî tatilin son
gününü izleyen tarihten itibaren beşinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş
sayılır." şeklinde değiştirilmiştir.
Söz konusu hükme göre, mali tatilin sona erdiği günü
izleyen beş gün içinde biten kanuni ve idari süreler, tatilin son gününü
izleyen tarihten itibaren beşinci günün mesai saati bitiminde sona erecektir.
Beyanname verme süresi mali tatil
nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi
6661 sayılı Kanun ile 5604 sayılı Kanunun 1 inci
maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan hüküm, "Beyana dayanan ve beyanname
verme süresi malî tatil nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi (aynı ay
içerisinde kalmak kaydıyla), uzayan beyanname verme süresinin son gününü
izleyen günün mesai saati bitimine kadar uzamış sayılır." şeklinde
değiştirilmiştir.
Mali tatil kapsamında olan ve Maki tatil ile ilgili olarak yayınlanan Tebliğin
"Diğer hususlar" başlıklı 10 numaralı bölümünde belirtilenler hariç
olmak üzere,
- Verilme süresinin son günü mali tatil süresine rastlayan
vergilere ilişkin beyannamelerin verilme süresi, 2016 yılı için 27 Temmuz 2016
tarihi, bu beyannamelere göre tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi de 28
Temmuz 2016 tarihi,
- Verilme süresinin son günü mali tatilin son gününü
izleyen tarihten itibaren beşinci günü mesai saati bitimine kadar olan
vergilere ilişkin beyannamelerin verilme süresi, 2016 yılı için 25 Temmuz 2016
tarihi, bu beyannamelere göre tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi de 26
Temmuz 2016 tarihi mesai saati bitimi olacaktır.
İlgili kanunlarına göre temmuz ayında verilmesi icap eden
ve verilme süreleri mali tatile rastlayan beyannameler için dileyen mükellef ve
sorumluların mali tatil süresi içerisinde de beyanname vermeleri imkan
dahilindedir. Bu şekilde verilen beyannamelere göre tahakkuk eden vergilerin,
en geç 5604 sayılı Kanuna göre belirlenen sürelerde ödenmesi gerekmekle
birlikte, istenirse söz konusu sürelerden önce ödenebilecektir.
Mali tatil nedeniyle uzaması
söz konusu olmayan süreler
Aşağıdaki süreler için mali tatil uygulanmaz:
- İcra yoluyla yapılan satışlarda katma değer vergisi
uygulamasına yönelik süre,
- Sürekli beyanname vermek zorunda olanlar dışındaki resmî
kuruluşlar tarafından müzayede mahallerindeki satışlar dolayısıyla tahsil
edilen katma değer vergisinin, belirtilen ödeme süresi,
- Noterlik Kanununun 118 inci maddesine göre noterler
tarafından tahsil edilen damga vergisi ve harç bedellerinin anılan Kanunun 119
uncu maddesi uyarınca ilgili vergi dairesine bildirilmesine ilişkin olarak
verilecek beyannameler ile süreksiz yükümlülük şeklinde değerlendirilen Harçlar
Kanununa göre verilen (1) ve (4) No.lu beyannamelerin verilme ve ödeme
süreleri.
